آویشن (در انگلیسی Thymus vulgaris) یکی از شناخته شده‌ترین گیاهان دارویی از تیره نعنا است. آویشن درختچه‌ای کوتاه و پرشاخه است که برگهای نازک و متقابل دارد. دارای گل‌هایی سفید چتری و منفرد است.

در روایات از آن به صعتر یاد شده است.محمد زکریای رازی معتقد است آویشن نفخ شکن،موجب حرارت بدن و هضم غذا است.[1] گونه‌های مختلفی از آن در کوهستان‌های ایران بویژه در کوه پایه های شهرستان اقلید (با نام آویشن شیرازی (Zataria multiflora) می‌روید. در همدان به آن آزربه و در کوخرد هرمزگان به آن اَوشُه می‌گویند. در جلگه دشتهای میانی استان بوشهر نیز می‌روید و در گویش دشتی بوشهری به آن اُوشِه می‌گویند، همچنین در استان کردستان واقع در شهرستان بیجارگروس نیز به وفور می روید که به زبان محلی کردی گروسی به آن اَزوِه می گونید.

آویشن در طب سنتی ایران و اروپا، مصرف دارویی دارد. این گیاه علفی و معطر، دارای خواص دارویی بسیاری است و از آن در صنایع غذایی(پیتزا،پاستا، ماهی، پنیر، لیکور، ذرت مکزیکی و...)، دارویی، بهداشتی و آرایشی استفاده متنوعی می‌شود. قسمت‌های دارویی این گیاه، سرشاخه‌های آن و برگ خشک شده آن است. در قرون وسطی در فرانسه، ایتالیا و اسپانیا از آویشن برای درمان سرفه، سوء هاضمه و از بین بردن انگل‌های روده استفاده وسیعی می‌کردند. آویشن خاصیت آنتی باکتریال و ضد قارچ دارد. در بعضی کشورها مثل آمریکا دم کرده آویشن برای آرام کردن ریه و سرفه در مواقع سرماخوردگی، هنوز هم محبوبیت فراوانی دارد.[2]
محتویات [نهفتن]
1 آویشن در طب سنتی
2 آویشن در طب نوین
3 روش مصرف
4 عرق آویشن
5 بخور آویشن
6 دم کرده آویشن
7 منابع


آویشن در طب سنتی[ویرایش]

در طب سنتی از این گیاه به عنوان ضد اسپاسم، رفع تنگی نفس و سرفه و سوع هاضمه ودرمان سیاه سرفه، برونشیت، عفونت ریه، سرماخوردگی، آنفلوآنزا و برای درمان نفخ و گرفتگی‌های عضلانی استفاده می‌شود. اسم کهلیک اوتی (کاکوتی) برای گیاه Ziziphous L است نه برای گیاه Thymus L.

همچنین آویشن خواص ضد میکروبی و ضدانگلی وضد قارچی داردو این به خاطر وجود ماده ای به نام تیمول است که اگر شما در خوردن ان زیاده روی کنید ممکن است مسموم شوید. این گیاه فصل بهار در کوههای زاگرس از جمله کوههای استان کردستان بخصوص کوههای شهرستان بیجار از جمله(کوه نسار، کوه حمزه عرب،کوه نقاره کوب و منطقه حفاظت شده بیجار) به وفور یافت می شود.
آویشن در طب نوین[ویرایش]

استفاده امروزی و ثابت شده گیاه آویشن برای درمان آسم، سرفههای خشک مکرر، آمفیزم و برونشیت است. چای دم کرده آن را نیز برای درمان عفونت گوش میانی، نفخ و تهوع استفاده می‌کنند، عصاره آویشن حاوی ماده‌ای به نام «تیمول»است که برای بیماری آسم مفید است. حمام آویشن برای مبتلایان به دردهای عضلانی، مفصلی و روماتیسمی مفید است. ضماد آویشن برای نیش و گزیدگی حشرات موثر است .در حاملگی مصرف این گیاه ممنوع است اما در دوران شیردهی منعی ندارد.
روش مصرف[ویرایش]

برای مصرف این گیاه، 1 تا 4 گرم پودر خشک گیاه را در یک لیوان آب جوش دم کرده (به مدت 20 دقیقه) بریزید. پس از صاف کردن محلول را شیرین کرده و 3 بار در روز مصرف شود.

در التهاب حنجره و لوزهها و برای درمان آفت به صورت غرغره کردن استفاده شود. برای این منظور، یک استکان از پودر گیاه را در چهار استکان آب جوش آهسته به مدت 20 دقیقه جوشانیده و پس از صاف کردن، برای شست‌وشوی دهان استفاده شود.

فراورده‌های دارویی مختلفی از این گیاه ساخته شده و به طور گسترده مورد مصرف بیماران قرار می‌گیرد. از فراورده‌هایی که به تأیید «نظارت بر امور دارو وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی» رسیده‌است می‌توان«شربت هانی تیم»و «شربت توسیان»، «قطره توسیگل»، «قطره توسیوین»، «قطره تیم آرتا» و «شربت تیمکس» «شربت تیمیان»، «شربت برونکوتیدی» و «شربت برنکوباریج» را نام برد. این فراورده‌ها، همگی ضد سرفه و خلط آور هستند و ایمنی مصرف آنها در دوران شیردهی و بارداری به اثبات نرسیده‌است.

آویشن عامل تصفیه کننده خوبی بوده و در درمان بی‌خوابی و امراض جهاز هاضمه مفید است. اگر 5 تا 10 گرم اویشن را در یک لیتر آبجوش دم کرده و با کمی عسل به بیماران مبتلا به تنگی نفس و کلیه و مثانه و درد مفاصل و سیاتیک و خونریزیهای رحم و ترشحات غیر طبیعی زنان بدهید در دفع بیماری آنها موثر واقع خواهد شد.

آویشن برای جلوگیری از ریزش مو نیز موثر است. 20 گرم اویشن را در یک لیتر آب جوشانده شود و هرچند روز یک بار به سر مالیده شود. ضمناً در خوردن آویشن نباید زیاده روی کرد زیرا باعث بروز البومین در ادرار می‌شود.

درشهرمنوجان میروید
عرق آویشن[ویرایش]

عرق آویشن (طبیعت گرم) برای تقویت بدن، تقویت معده، رفع ترشی معده، تقویت بینایی، ضد درد و تشنج، رقیق کننده خون، در عفونت های ریوی، زکام بی همتاست، برای نقرس و سیاتیک مفید است.[3]
بخور آویشن[ویرایش]

بخور آویشن یکی از بهترین راه ها برای زیبایی و طراوت پوست بانوان است.[4]
دم کرده آویشن[ویرایش]

یک استکان دم غلیظ آویشن برای تسکین درد عادت ماهیانه خانم ها بسیار موثر است.