خواص و انواع چای
* چگونگی دم کردن چای سیاه: آب رابه درجه جوش رسانده (100 درجه سانتی گراد) سپس روی چای میریزیم- زمان دم کشیدن نباید کمتر از 30 ثانیه و طولانی تر از 5 دقیقه گردد- زیرا پس ازآن تانین چای بتدریج آزاد شده و اثر محرک کافئین را خنثی و طعم چای را نیز تلخ میکند.

* چگونگی دم کردن چای سبز: دمای آی در این حالت باید 85-80 درجه سانتی گراد باشد. معمولا هر چه کیفیت چای سبز بالا تر باشد دمای آب نیز میباشد کمتر باشد. ترجیحا بهتر است قوری چای پیش از دم کردن چای از قبل با قرار دادن قوری درون یک کاسه حاوی آب داغ، گرم گردد.
* چگونگی دم کردن چای اولانگ: همانند دم کردن چای سبز میباشد اما دمای آب در این نوع چای میباید 100-90 درجه سانتی گراد باشد.
* بـرای جـلوگیـری از پـخـــش شدن تفاله های چای درون قوری میتوانید از وسیله ای بنام اینفیوزر (tea infuser) اســــتفاده کنید که یک کره تو خالی مشبک است و چــای را هنـگـام دم کردن درون آن ریخـتـه و سپـــس درون قوری می اندازیم.
ترکیبات تشکیل دهنده چای
1-کافئین.
2- تیوفیلین (theophylline): این ماده ساختاری همچون کافئین دارد که هم در چای سبز و هم سیاه موجود میباشد. اثرات آن در بدن عبارت است از:
شل کردن عضلات نایژه های ریه، افزایش جریان خون کلیه ها، افزایش انقباض پذیری و کارایی عضلات قلب، افزایش ضربان قلب، کاهش فشار خون و اثرات ضد التهابی.
3- تانین (tannin): یک پلی فنول تلخ مزه میباشد. که اثر آن در بدن آرام بخشی سیستم عصبی مرکزی انسان میباشد. یک عیب تانن این است که از جذب مواد معدنی به ویژه آهن ممانعت میکند.
4- تیانین (theanine): در چای چندین آمینو اسید وجود دارد اما بیشترین میزان اسید آمینه چای را تیانین تشکیل میدهد. عمده طعم چای به خاطر وجود همین ماده است.
5- کاتچین(catechin): این ماده بسیار مفید بوده و برای سلامتی بسیار سودمند است. کاتچین در چای سبز و سیاه وجود داشته اما میزان آن در چای سبز بیشتر میباشد. اثرات آن در بدن عبارتند از:
ضد سرطان میباشد، کاهش دهنده کلسترول خون، یک آنتی بیوتیک و آنتی ویروس قوی، جلوگیری از افزایش یافتن فشار خون و جلوگیری از افزایش یافتن قند خون.
6- ویتامینهای e,c,b complex: ویتامین ای یک آنتی اکسیدان قوی میباشد که برای بدن بسیار مفید است. ویتامین سی کاهش دهنده استرس بوده و علایم سرماخوردگی را نیز تقلیل میدهد. ویتامین ب کمپلکس کمک میکند به متابولیسم کربوهیدراتها.
7- فلوراید و فلووانوئید (flavonoid): فلوراید در استحکام دندان و فلووانوئید از ایجاد بوی بد دهان پیشگیری کرده و همچنین دیواره عروق خونی را تحکیم میکند.
8- همچنین چای حاوی فیبر، کربوهیدرات، لیپید و کاراتنوئید نیز میباشد.
* چای یک محرک است و یا یک آرام بخش؟
هر دو. چای تا پیش از 2 دقیقه از دم کشیدن اثر محرک دارد اما پس از این مدت بتدریج از خاصیت محرک بودن آن کاسته شده و به خاصیت آرام بخشی آن افزوده میگردد. پس از گذشت 5 دقیقه از دم کشیدن چای کاملا به یک آرام بخش مبدل میگردد.
هر دو نوع چای سیاه و سبز برای سلامتی انسان مفید میباشند اما چای سبز بسبب آنکه عمل اکسیداسیون روی برگهای آن صورت نگرفته خاصیتش از چای سیاه بیشتر است.
فواید چای برای سلامتی بدن
1- پیشگیری، تسکین علایم و تسریع بهبودی سرماخوردگی و آنفولانزا.
2- پیشگیری از بوی بد دهان.
3- پیشگیری و کاهش اثرات دیابت نوع دوم.
4- کاهش علایم مواد حساسیت زا.
5- کاهش علایم عارضه پارکینسون.
6- گسترش عفونت ویروس hiv را در بدن کاهش میدهد.
7- حفظ کننده تعادل مایعات بدن میباشد.
8- رفع خستگی و استرس.
9- پیشگیری و التیام درد بیماری آرتروز.
10- پیشگیری از عارضه پوکی استخوان.
11- آسیبهایی که سیگار به dna وارد می آورد را کاهش میدهد.
12- کند کننده روند پیری.
13- جلوگیری از لخته شدن خون.
14- یک ضد ویروس و ضد باکتری.
15- افزایش متابولیسم و کمک به کاهش وزن.
16- افزایش کارایی سیستم ایمنی بدن.
17- اثرات ضد التهابی دارد.
18- تصفیه خون و کنترل فشار خون و کلسترول .
19- پیشگیری از اختلالات پوستی .
مصرف دم‌کرده? چای باعث تسریع حرکات تنفسی، سرعت در گردش خون، رفع خواب‌آلودگی، احساس تجدید نیرو، تقویت نیروی فکری، گوارش بهتر غذا و تعریق می‌شود از اینرو چای را هنگام خستگی، ضعف عصبی، میگرن، بیماری‌های قلبی و آسم می‌توان تجویز نمود.
در پژوهشهای امروزه مشخص شده چای ممکن است در کاهش خطر برخی بیماریهای مزمن عمده مثل سکته، حمله قلبی و بعضی سرطانها مفید باشد، این مطلب را دکتر جان وایسبرگر، عضو بلند پایه موسسه بهداشت امریکا، واقع در یک مرکز تحقیقاتی در نیویورک اعلام می‌کند.
نوشیدن چای می‌تواند از پوسیدگی دندانها جلوگیری کند؛ اینها اخبار بسیار خوبی برای مردم تمام دنیاست چون چای پس از آب پر مصرفترین نوشیدنی در دنیاست و روزانه یک میلیارد فنجان چای در دنیا نوشیده می‌شود.
شفابخش و انرژی‌زای قدیمی
در بسیاری فرهنگها در سراسر تاریخ، چای به عنوان یک معجون شفابخش تلقی شده است. بیش از هزارسال قبل راهبان بودایی به دلایل مذهبی چای مینوشیدند ومعتقد بودند که در زمان درون‌پویی به بیدار ماندن آنها کمک می‌کند.
راهبان بودایی همچنین معتقد بودند چای دارای نیروهای شفا بخش است و همراه با گسترش بودیسم، چای وتقاضا برای آن نیز افزایش یافت. یکی از بزرگان ژاپنی قرن سیزدهم بنام “شوگون” در اثر پرخوری در آستانه مرگ قرار گرفته بود که یک راهب به او رژیم چای توصیه کرد و او بهبود پیدا کرد،همین کافی بود تا مردم ژاپن بیشتر به دم کردن چای روی بیاورند.
یکی از دلایل این که دم کرده چای در دوران گذشته در نجات زندگی افراد موثر بوده این است که آب جوشیده باکتریهای بیماریزا رااز بین می‌برده. براساس نتایج یک تحقیق گسترده در هلند،خطر سکته مغزی برای مردانی که روزانه چهار پنج فنجان چای مینوشند 70 درصد کمتر است. یک تحقیق دیگر در سال 1993 اعلام کرد مصرف زیاد چای، حملات قلبی مهلک را کاهش می‌دهد.
جان فولتس مدیر مرکز پیشگیری یک مدرسه پزشکی به این نتیجه رسید که چای از ایجاد لخته‌های خطرناک خون که منجر به حملات قلبی و سکته می‌شود جلوگیری می‌کند. سایر مطالعات نیز نشان می‌دهد که سطح چربی خون و فشار خون برخی مصرف کنندگان چای پایین تر است. بیش از 20 تحقیق در مورد حیوانات نشان داد که چای ممکن است از بعضی سرطانها مثل دستگاه گوارش،دستگاه تنفس و پوست جلوگیری کند.
“وایسبرگر” که پیشتر به نام وی اشاره شد اظهار می‌کند که نوشیدن چای همراه با خوردن مقداری میوه و سبزیها یک راه چاره ارزان و آسان برای کاهش خطر برخی سرطانها باشد. محققان دانشگاه حفاظت “کیس وسترن”در “کلویلند” دریافتند که مصرف چای تا 90 درصد از آفتاب سوختگی منجر به سرطان پوست جلوگیری می‌کند.
متخصصین پوست ، می‌گویند: “در آینده چای یکی از راههای محافظت پوست در برابر آفتاب خواهد بود.” دانشمندان تذکر می‌دهند، این که چای ممکن است در برابر برخی سرطانها محافظ باشد به دلایل گوناگون بودن عوامل بیماریهاست.
سر انجام اینکه چون چای حاوی فلوراید است، می‌تواند مقاومت دندانها را زیاد و از پوسیدگی آنها جلوگیری کند.در مطالعات آزمایشگاهی محققان ژاپنی پی بردند که چای با پیشگیری از تشکیل پلاک دندانی برخی باکتریهای دندانی را که می‌توانند باعث بیماری لثه شوند، نابودمی‌کند. چای دارای انواع پلی فنل است که آنتی اکسیدانهائی هستند که سلول‌های انسان را از صدمه محافظت می‌کنند. فلاونیدها گروهی از پلی فنل‌ها هستند که بطور طبیعی در چای وجود دارند. به نظر می‌‌رسد سطوح بالای این پلی فنل‌ها در بدن می‌تواند علاوه بر ویروسها با سرطانهای لوزالمعده، کولون، مثانه، پروستات و سینه نیز مقابله کند .
اکسیر
برای رسیدن به فواید سلامتی بخش چای روزانه چقدر باید نوشید؟ “وایسبرگر” می‌گوید 4 یا 5 بار و سایرین می‌گویند کمتر از آن هم کافی است. محققان مطمئن نیستند افزودن لیمو به چای اثر آن را کاهش می‌دهد یا خیر. افزودن شکر می‌تواند به دندانها آسیب بزند. پس بهتر است چای رابدون افزودن چیزی به آن بنوشید. وایسبرگر می‌گوید: خوشبختانه چای خنک نیز مانند چای داغ مفید است. این مطالب در جایی مثل امریکا که از سال 1904 به بعد چای خنک (آیس تی) مینوشند رضایت بخش است.
حال، حدود 80 درصد از چای خود را خنک مینوشیم. اما هیچ تحقیقی برای فهمیدن اینکه یک فنجان چای ملایم می‌تواند دل و جرئت انسان را بالا ببرد، لازم نیست. حکیم چینی “تین یی هنگ” معتقد بوده: ” نوشیدن چای برای فراموش کردن غوغای دنیا است”.